Openlucht theater de Lichtenberg

bouwjaar: 1954 1955
verlaten: 1972
status: onveranderd
foto's gemaakt op: 21-02-2010

Historie:
De Lichtenberg is een openlucht-complex waarin sport (tennisbanen en zwembad), cultuur (openluchttheater) en religie (Mariakapel) zijn samengebracht.  Het werd gebouwd ten behoeve van de leerlingen van het nabijgelegen Bisschoppelijk College. De Lichtenberg is recent op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst en wordt van nationaal belang geacht. Het ontwerp is van de Weerter architect Pierre Weegels. De (geïntegreerde) kunst is van de hand van Harrie Martens, die de sculpturen, mozaïeken en tableaus, vervaardigde samen met leerlingen van het Bisschoppelijk College.  Met uitzondering van de tennisbanen en de poortgebouwen ondervond het functioneren van de Lichtenberg vanaf eind jaren 60 moeilijkheden. De voorstellingen in het openluchttheater werden in '72 beëindigd. Het complex raakte in onbruik, maar behield haar oorspronkelijke elementen.
Voor dat er met de bouw begonnen kan worden moeten er vele obstakels overwonnen worden, maar in de lente van 1954 kan men beginnen met de ontwikkeling van het recreatiepark de Lichtenberg. Het ontwerpteam bestaat uit Nabben als provisor, de Weertenaar Pierre Weegels als architect, en de beeldend kunstenaar en leraar Harrie Martens. Op 18 april 1956 worden de tennisbanen en het zwembad in gebruik genomen. De bouw van de Mariakapel vordert gestaag en wordt voltooid in 1957. Het openluchttheater opent zijn poorten in 1961, maar wordt pas in 1962 feestelijk geopend.
Het theater is een cirkelsegment van tribunes in de vorm van betonnen trappen, begrensd door met natuurstenen blokken opgetrokken muren. In het brandpunt van de trappen bevindt zich het theatergebouw, waarvan de rug een indrukwekkend decor vormt. Er is ruimte voor 2500 toeschouwers. Het theater is toegankelijk via poorten aan de zijkanten en een bestraat laantje, dat omhoog leidt vanaf de ingang van het park. Via een poort in de achterkant van de muur boven op de berg worden de bezoekers verrast door het plotselinge overzicht, de afmetingen en het hoogteverschil. De rug van het theatergebouw met de kolommen en de sgrafittowand van Martens is overweldigend. Voor de wand ligt de speelweide, die dienst deed als toneelruimte. Tussen de trappen en de speelweide ligt verlaagd de orkestbak, vanwaar het souffleurshokje bereikt wordt.
Het theatergebouw herbergt oorspronkelijk uitsluitend voorzieningen ten behoeve van het theater, zoals schminkkamers, kleedcabines, sanitaire ruimten en repetitiezalen. De kelder bereikt men rechtstreeks via een buitentrap vanuit de speelweide, en dient als opslag en ketelruimte. Al snel werd het gebouw gebruikt als schakelklas tussen de lagere en de middelbare school. Het gebouw blijkt multifunctioneel te zijn en doet naast haar functie als theatergebouw nog enkele jaren dienst als “de Voorbereiding”, een schakelklas tussen lagere en middelbare school.
Het gebouw heeft vele gezichten. De westgevel met de indrukwekkende colonnade van de tien meter hoog oprijzende betonnen kolommen lijkt ontleend aan de klassieken. Het geeft beschutting aan het enorme sgrafitto kunstwerk van Martens, dat tot het grootste van Europa behoort. Het geheel vormt het indrukwekkende decor van het openluchttheater. De oostelijke gevel is volkomen gesloten, is uit natuursteenblokken opgetrokken en heeft een holle vorm die aansluit bij de omringende natuur. De grote betonnen puien in de noordelijke en zuidelijke gevel maken het gebouw transparant en geven zicht op de spectaculaire open trap, waarvan de treden in de natuurstenen wand zijn ingemetseld. De metselwerk en vloermozaieken en de lantaarns op het aangrenzende oostelijke pleintje zijn kenmerkende details. Het gebouw ligt er verwaarloosd bij. Het dak lekt, het glas en de deuren ontbreken. De installaties zijn verdwenen. Toch zijn alle wezenlijke onderdelen nog intact. Het gebouw wil maar niet kapot en wacht op betere tijden. De functionaliteit en de duurzaamheid maakt het gebouw voor vele doeleinden geschikt.
Het regiehuisje verreist hoog boven de trappen  en  door haar expliciete vorm lijkt het de zwaartekracht te tarten. Het theater is enerzijds tegen een heuvel gebouwd en ligt anderzijds deels onder het maaiveld. Daardoor oogt het openluchttheater van buiten bescheiden. Heden ligt het theater er verwaarloosd bij, de houten banken en poorten zijn verdwenen, en de lichtmasten zijn verroest. Maar de constructie van trappen en muren staat nog overeind, en kan met enig onderhoud weer tot leven gewekt worden.  
De Mariakapel wordt momenteel gebruikt voor opslag en is op zich nog in goede staat. De tennisbanen worden nog gebruikt en het zwambad is weg, al liggen de startblokken er nog.
Bron en verdere info: http://www.behouddelichtenberg.nl/openlucht.html


terug naar overzicht