|
|||
Historie:
Op de linker baan blijven rijden, zweet in je handen en hopen dat je zonder een tegenligger te raken aan de overkant komt. Dat is de herinnering die ik aan deze brug heb. 2x2 rijstroken, smaller dan normaal en geen vangrails er tussen. (Je kon natuurlijk ook gewoon rechts blijven rijden.) Op de dag van de foto's was het er een stuk rustiger.
De oude brug bij Zaltbommel is 1 van de 12 boogbruggen, gebouwd in 1933 in het kader van het Rijkswegenverkeesrplan uit 1927. De andere elf bruggen, waarvan er drie niet meer in de oorspronkelijke staat verkeren zijn: * IJsselbrug Zwolle (1930); * Bergse Maas bij Keizersveer (1931 en 1978); * Maas in Maastricht (1932 en 1960); * Rijn in Arnhem (1935); * Lek bij Vianen (1936); * Waal in Nijmegen (1936); * Hollandsch Diep bij Moerdijk (1936 en 1978); * Maas bij Hedel (1937); * Oude Maas in Dordrecht (1939); * Noord bij Hendrik Ido Ambacht (1939) en de * IJssel bij Deventer (1943). Van deze twaalf bruggen zijn er inmiddels drie wettelijk beschermd als Rijksmonument, namelijk Nijmegen, Hendrik Ido Ambacht en Zwolle.
10 Mei 1940 werd de brug, evenals de spoorbrug ernaast, door de Nederlandse genie opgeblazen om de rest van Nederland te verdedigen, in 1943 werd de brug door de Duitsers weer opgebouwd!
De stichting Boogbrug Vianen vindt dat alle 12 de boogbruggen (klik hier voor foto's van alle 12 bruggen) en dus ook de oude brug bij Zaltbommel op de werelderfgoedlijst van UNESCO moeten worden gezet, omdat alle bruggen onder leiding van ir. Harmsen van het Bruggenbureau van de Rijkswaterstaat zijn gerealiseerd. Hiertoe is in 2004 een verzoek ingediend. Zij vinden hergebruik als fiets en voetbrug mogelijk. Dit alles in tegenstelling tot wat de Rijksbouwmeester C.H.Peters in 1898 over monumentale bruggenbouw zei in het bijzonder over de vakwerkbrug (citaat) "een afschuwelijk leelijk gebouwde moderne brug: Zoo werd de brug nu een kind van berekening, omgezet in minimum kilogrammen ijzer, zoo werd zij nu het resultaat van formules èn koud èn nuchter èn arm èn saai als deze, zoo groeide zij, niet, tot een als het ware levend lichaam, maar, tot soms weinig meer dan de karkas ervan". (einde citaat). Hij noemt in deze voordracht onder andere met name de Waalbrug bij Bommel. Maar het is ook deze brug die Martinus Nijhoff inspireerde tot zijn gedicht ‘de moeder de vrouw’ dat in 1934 verscheen. Vanwege dit gedicht is de nieuwe brug bij Zaltbommel naar Martinus Nijhoff genoemd.
De moeder de vrouw
Ik ging naar Bommel om de brug te zien.
Ik zag de nieuwe brug. Twee overzijden
die elkaar vroeger schenen te vermijden,
worden weer buren. Een minuut of tien
dat ik daar lag, in 't gras, mijn thee gedronken,
mijn hoofd vol van het landschap wijd en zijd -
laat mij daar midden uit de oneindigheid
een stem vernemen dat mijn oren klonken.
Het was een vrouw. Het schip dat zij bevoer
kwam langzaam stroomaf door de brug gevaren.
Zij was alleen aan dek, zij stond bij 't roer,
en wat zij zong hoorde ik dat psalmen waren.
O, dacht ik, o, dat daar mijn moeder voer.
Prijs God, zong zij, Zijn hand zal u bewaren.
De brug bij Zaltbommel is inmiddels sinds 1996 in onbruik geraakt omdat er een nieuwe, bredere brug naast gebouwd is. De oude brug kon het grote verkeersaanbod niet meer aan. Rijkswaterstaat is in inmiddels een aantal keer met de sloop begonnen, maar even zo vaak is deze is door de rechter weer stilgelegd. De laatste stand van zaken is dat in een kort geding dat de stichting Boogbrug Vianen tegen Rijkswaterstaat heeft aangespannen om de sloop tegen te gaan door de rechter, in september 2006, is bepaald dat Rijkswaterstaat moet wachten met de sloop totdat de voorzieningenrechter een definitief besluit genomen heeft over een eventuele beschermde status van de brug. De sloop zou nodig zijn omdat de brug dertien jaar geen onderhoud meer heeft gehad en de veiligheid van het scheepvaartverkeer op de Waal gewaarborgd moet blijven. De sloop kost circa vijf miljoen euro, en als de brug behouden blijft kost onderhoud een miljoen euro per jaar.
|
